Moeder worden is een van de meest ingrijpende gebeurtenissen in een mensenleven, maar toch voelen veel vrouwen zich in deze periode juist alleen. Uit het onderzoek blijkt dat ruim een kwart (28 procent) van de Nederlandse vrouwen zich vaak eenzaam voelde tijdens de zwangerschap of in de periode daarna. Hoewel een grote meerderheid (87 procent) steun ervaart van partner of familie, geeft meer dan de helft aan dat dit niet voldoende was.

De uitdagingen van het moederschap zijn universeel. Hoewel de situatie in Nederland en Afrika op het eerste oog erg verschillend is – met name op het gebied van medische zorg – benadrukt het onderzoek dat een krachtig netwerk dat gedeelde kennis en emotionele ondersteuning faciliteert van enorme waarde is. Zowel in Nederland als in Afrikaanse landen – waar Amref Health Africa werkt.

Meer dan medische zorg
In Nederland krijgt de zorg rondom zwangerschap veel aandacht, zowel op medisch als mentaal vlak. Vooral dit laatste blijft een belangrijk aandachtspunt, omdat een gebrek aan emotionele ondersteuning kan leiden tot stress en somberheid, of zelfs ernstigere mentale klachten tijdens en na de zwangerschap.

Amref ziet in haar werk in Afrika hoe krachtig het effect kan zijn van een sterk sociaal netwerk. In Kenia zijn zogenaamde mother-to-mother supportgroepen van onschatbare waarde. Het zijn veilige plekken waar zwangere vrouwen, jonge moeders en zorgverleners samenkomen om ervaringen te delen, elkaar te steunen en medische voorlichting te krijgen. Ook in Nederland groeit de belangstelling voor groepsbijeenkomsten waarin zwangere vrouwen met elkaar in gesprek gaan over zwangerschap, bevalling en de kraamtijd. Het onderzoek bevestigt hoe belangrijk zulke initiatieven zijn: een hechte gemeenschap waarin moeders elkaar ondersteunen, helpt gevoelens van eenzaamheid te doorbreken en draagt bij aan het mentale welzijn van moeders.

Levensreddende voorlichting
In Afrika is de noodzaak van deze (medische) voorlichting en ondersteuning zelfs van levensbelang. In Kenia overlijden jaarlijks 342 vrouwen per 100.000 bevallingen. Een schrijnend contrast met Nederland, waar het cijfer op vijf per 100.000 ligt. Veel Afrikaanse vrouwen bevallen thuis, zonder professionele hulp, omdat ziekenhuizen te ver weg zijn, zorg voor hen te duur is of omdat de risico’s niet goed worden ingeschat. Ook het tekort aan goed opgeleid personeel en basisvoorzieningen vergroot de risico’s.

Amref Health Africa traint daarom lokale zorgverleners en verloskundigen, en organiseert eerdergenoemde mother-to-mother supportgroepen waarin moeders worden begeleid met zowel medische als emotionele zorg. Deze groepen vergroten het bewustzijn over risico’s, geven voorlichting over veilige bevallingen en versterken de mentale veerkracht van vrouwen. In 85 procent van de gevallen kan moedersterfte worden voorkomen met tijdig medisch ingrijpen. De kennis die via deze groepen wordt overgedragen, is dus letterlijk van levensbelang.

Over het onderzoek
Het onderzoek is in opdracht van Amref Health Africa – voorheen Amref Flying Doctors – uitgevoerd onder 1.000 Nederlandse vrouwen tussen de 30 en 39 jaar, met thuiswonende kinderen tot en met 17 jaar. Deelnemers werd gevraagd naar hun ervaringen met eenzaamheid tijdens en na de zwangerschap en de mate van emotionele ondersteuning die zij in deze periode hebben ervaren.