Uitbraak in Europa
De bestrijding van het virus in Afrika is niet alleen cruciaal voor de getroffen gemeenschappen daar, maar ook voor de bescherming van de volksgezondheid wereldwijd, inclusief die in Nederland, zo benadrukt Dr. Githinji Gitahi, internationaal directeur van Amref Health Africa:

“De Mpox-uitbraak onderstreept de dringende noodzaak om een pandemieverdrag aan te gaan dat gebaseerd is op gelijkheid. Verder uitstel is ondenkbaar en vergroot de gezondheidsrisico’s wereldwijd. Deze uitbraak herinnert ons eraan dat, hoewel zorgstelsels lokaal opereren, gezondheidsrisico’s wereldwijd zijn en geen grenzen kennen. De situatie onderstreept dat de veiligheid van onze gezondheid een gedeelde wereldwijde verantwoordelijkheid is.”

Hoewel de meeste gevallen van Mpox momenteel in Afrika voorkomen zijn de eerste besmettingen ook buiten Afrika opgedoken, in Zweden en op de Filipijnen. De kans op internationale verspreiding benadrukt de urgentie om het virus in Afrika te bestrijden en ook in Nederland waakzaam te zijn. Er zijn tot nu toe nog geen meldingen van besmettingen met Mpox bekend in Nederland, maar het RIVM geeft aan dat zorgverleners hier alert op zijn. Nauwe contacten van iemand met het Mpox-virus kunnen worden gevaccineerd in Nederland, er zijn voldoende vaccins op voorraad.

De Wereldgezondheidsorganisatie deed eerder al een oproep aan andere landen om Afrika te steunen door vaccins te delen. Vandaag werd bekend dat Nederland voorlopig geen vaccins tegen Mpox naar Afrika zal sturen. De ongelijke verdeling van vaccins ligt in het geval van het Mpox-virus aan de basis van de huidige crisis. De ziekte is te voorkomen door vaccinaties, die in veel landen klaarliggen, maar niet in Afrika. Daardoor sterven er niet alleen onnodig veel mensen, de ziekte krijgt zo ook meer ruimte om zich te verspreiden over de rest van de wereld.

Noodsituatie
Op 14 augustus heeft het Africa Centre for Disease Control (Africa CDC) de uitbraak van het Mpox-virus uitgeroepen tot een noodsituatie voor de volksgezondheid op continentaal niveau (PHECS). Daarnaast heeft de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de situatie erkend als een internationale noodsituatie voor de volksgezondheid (PHEIC). Reden voor Amref Flying Doctors om snel in te grijpen door lokale projecten te starten en grensoverstijgende ondersteuning te bieden, naast de andere activiteiten van Amref die zich richten op het verbeteren van de gezondheidszorg in Afrika. Samen met Africa CDC, WHO, en verschillende Afrikaanse overheden werkt Amref momenteel aan de ontwikkeling van de nationale noodplannen.

Samenwerking tussen de landen is cruciaal om de besmettingsketen over het hele Afrikaanse continent te verbeteren. Daarom biedt Amref Flying Doctors in zowel Kenia, Tanzania, Oeganda en Zuid-Soedan cruciale technische ondersteuning op het gebied van uitbraakonderzoek en informeert gemeenschappen over de risico’s van dit zeer besmettelijke virus, vooral bij grensovergangen en in moeilijk bereikbare gebieden. Daarnaast werkt Amref aan het vergroten van de laboratoriumcapaciteit voor Mpox-diagnose en worden lokale zorgverleners getraind in infectiepreventie en -bestrijding.

Toenemend gezondheidsrisico
De verspreiding van het Mpox-virus in de verschillende Afrikaanse landen neemt snel toe en bedreigt de gezondheid van miljoenen mensen, vooral in afgelegen en onderontwikkelde gebieden waar de toegang tot gezondheidszorg beperkt is. Tot nu toe zijn er in totaal 37.583 besmettingen en 1.451 sterfgevallen gerapporteerd in vijftien Afrikaanse landen. Daarvan vonden 14.250 nieuwe gevallen en 456 sterfgevallen plaats in 2024: een toename van 160% vergeleken met dezelfde periode in 2023.

Het virus, dat zich voornamelijk via nauw menselijk contact verspreidt, vormt een groot risico voor gemeenschappen die al te kampen hebben met gebrekkige gezondheidsvoorzieningen. Zonder snelle en gerichte interventies bestaat het gevaar dat het virus zich verder verspreidt en nog meer levens eist.

Lokale projecten
Amref Flying Doctors ondersteund de overheden van verschillende Afrikaanse landen, door het opzetten van concrete en urgente interventies. Concreet betekent dit: